شکستگی مچ دست یکی از شایع ترین آسیب های استخوانی است؛ هم در بچه ها و نوجوانان، هم در بزرگسالان و سالمندان. معمولا داستان از یک زمین خوردن ساده شروع می شود؛ دستی که در لحظه آخر جلو می آید تا بدن را حفظ کند و همان دست روی زمین فرود می آید. چند ثانیه بعد درد تیز، تورم و ناتوانی در حرکت دادن مچ دست ظاهر می شود و تازه سوال ها شروع می شوند:

آیا مچ من فقط ضرب دیده یا شکسته؟ نیاز به گچ دارم یا جراحی؟ چقدر طول می کشد تا بتوانم دوباره کار و ورزش را شروع کنم؟

در این مقاله آموزشی، بر اساس منابع علمی معتبر مثل UpToDate، استات پرلز، کلینیک کلیولند و راهنماهای رسمی ارتوپدی، همه چیز را درباره شکستگی مچ دست به زبان ساده توضیح می دهیم.

این متن فقط برای آموزش است و جای تشخیص و درمان توسط پزشک را نمی گیرد. اگر به شکستگی مشکوک هستید، حتما به اورژانس یا متخصص ارتوپدی مراجعه کنید.

شکستگی مچ دست چیست؟

وقتی یکی از استخوان های ناحیه مچ دست می شکند، به آن شکستگی مچ دست می گوییم. واژه فرکچر همان شکستگی استخوان است.

مچ دست در واقع محل اتصال ساعد به دست است و می تواند در هر کدام از این نواحی دچار شکستگی شود:¹

• انتهای استخوان رادیـوس (شایع ترین نوع، به ویژه شکستگی دیستال رادیـوس)
• انتهای استخوان اولنا
• یکی از استخوان های کوچک مچ دست مانند اسکافوئید

این شکستگی اغلب در اثر افتادن روی دست باز شده رخ می دهد؛ آسیبی که در منابع ارتوپدی به آن FOOSH (Fall On Outstretched Hand) گفته می شود.²وقتی استخوان می شکند، ممکن است فقط ترک بردارد، تا نیمه بشکند یا کاملا خرد و چند تکه شود.

مچ دست از چه استخوان هایی تشکیل شده است؟

برای درک بهتر شکستگی مچ دست، دانستن آناتومی ساده این ناحیه کمک کننده است:³

• دو استخوان ساعد: رادیـوس در سمت شست و اولنا در سمت انگشت کوچک
• هشت استخوان کوچک مچ دست (کارپال ها) مثل اسکافوئید
• مفاصل و لیگامان ها که این استخوان ها را به هم وصل می کنند

شکستگی می تواند در هر کدام از این استخوان ها رخ دهد، اما در بیشتر افراد بزرگسال، شکستگی دیستال رادیـوس شایع ترین نوع است.

انواع شکستگی مچ دست

مانند شکستگی ساعد ، انواع شکستگی مچ دست را می توان از چند زاویه دسته بندی کرد؛ بر اساس وضعیت پوست، شکل شکستگی و سن بیمار.²

شکستگی مچ دست بر اساس درگیری پوست

• شکستگی باز
  استخوان از پوست بیرون می زند یا از داخل زخم قابل مشاهده است. این وضعیت یک اورژانس واقعی است، چون خطر عفونت عمیق و آسیب عروق و اعصاب بسیار زیاد است.
• شکستگی بسته
  استخوان شکسته است ولی پوست سالم است و زخم باز دیده نمی شود. با این حال ممکن است ورم شدید، خونریزی داخلی و بدشکلی واضح وجود داشته باشد.

شکستگی مچ دست بر اساس مکانیزم و شکل شکستگی

• شکستگی آولژن
  لیگامان یا تاندون در اثر حرکت ناگهانی آن قدر به استخوان کشیده می شود که تکه کوچکی از استخوان را با خود جدا می کند.
• شکستگی اسکافوئید
  شکستگی یکی از استخوان های کوچک مچ، که معمولا بعد از افتادن روی دست رخ می دهد و تشخیص آن گاهی در عکس ساده سخت است.⁴
• شکستگی دیستال رادیـوس (مثل شکستگی کولس یا اسمیت)
  شکستگی انتهای استخوان رادیـوس نزدیک مچ که بسته به جهت جابجایی و نوع ضربه انواع مختلفی دارد.⁵

انواع شکستگی مچ دست در کودکان

استخوان های کودکان انعطاف بیشتری دارند و به همین دلیل نوع شکستگی آن ها با بزرگسالان فرق می کند⁶.

• شکستگی صفحه رشد
  شکستگی ناحیه رشد استخوان که در انتهای آن قرار دارد. اگر درست درمان نشود می تواند باعث توقف رشد یا کجی استخوان شود.
• شکستگی گرین استیک
  استخوان مثل شاخه تازه درخت فقط از یک طرف ترک می خورد و طرف دیگر آن خم می شود ولی کامل نمی شکند.

• شکستگی باکل یا توروس شکستگی مچ دستظ
  شکستگی خیلی خفیف که بیشتر به صورت له شدگی یک قسمت کوچک از استخوان دیده می شود و اغلب فقط با باند یا آتل کوتاه درمان می شود.

جدول خلاصه انواع مهم شکستگی مچ دست

علائم شکستگی مچ دست

علائم بستگی به نوع و محل شکستگی دارد، اما بیشتر بیماران ترکیب چند علامت زیر را تجربه می کنند:⁷

• درد شدید روی مچ دست، به ویژه هنگام حرکت یا فشار
• تورم و گاهی کبودی دور مچ و دست
• بدشکلی مچ، خم شدن غیرطبیعی یا کوتاه شدن ظاهری
• ناتوانی یا سختی در حرکت دادن مچ و انگشتان
• احساس کرختی، مورمور یا ضعف در انگشتان (به علت فشار روی عصب ها)
• حساسیت شدید به لمس ناحیه آسیب دیده

گاهی شکستگی های خفیف یا اسکافوئید فقط با درد موضعی و کمی تورم خود را نشان می دهند و بیمار آن را ضرب دیدگی ساده تصور می کند؛ به همین دلیل هر درد شدید و مداوم بعد از زمین خوردن باید جدی گرفته شود.

علت ها و عوامل خطر شکستگی مچ دست

شایع ترین علت شکستگی مچ دست، افتادن روی دست باز شده است.⁸ عوامل دیگر شامل موارد زیر است:

• سقوط از ارتفاع، تصادف با موتور یا خودرو
• آسیب های ورزشی، به ویژه ورزش هایی مثل اسکی، اسکیت، فوتبال و بسکتبال
• پوکی استخوان، به خصوص در خانم های مسن
• ضعف عضلات و تعادل در سالمندان
• ضربه مستقیم به مچ دست در حین کار یا حوادث صنعتی

افرادی که سابقه شکستگی قبلی، سوء تغذیه، مصرف طولانی مدت داروهای استروئیدی یا سیگار دارند، بیشتر در معرض شکستگی و دیر جوش خوردن استخوان هستند.⁹

شکستگی مچ دست چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک یا پرستار ابتدا شرح حال و نحوه آسیب را از شما می پرسد و سپس مچ، دست و انگشتان را از نظر درد، ورم، بدشکلی و وضعیت عروق و اعصاب معاینه می کند.¹⁰

برای تایید تشخیص، معمولا این اقدامات انجام می شود:

• عکس ساده رادیوگرافی از مچ و گاهی ساعد و دست
• در موارد خاص، تصویربرداری تکمیلی مثل سی تی اسکن یا ام آر آی برای شکستگی های ظریف یا درگیری مفصل
• سونوگرافی در برخی کودکان یا بیمارانی که گرفتن عکس ساده دشوار است

گاهی در عکس اول شکستگی دیده نمی شود، اما اگر درد و حساسیت موضعی شدید روی استخوان اسکافوئید یا رادیـوس وجود داشته باشد، پزشک مچ را مثل شکستگی درمان می کند و بعد از یک تا دو هفته دوباره عکس می گیرد.¹¹

روش های درمان شکستگی مچ دست

هدف درمان این است که قطعات شکسته شده استخوان در کنار هم و در محور صحیح قرار بگیرند تا استخوان به شکل و طول طبیعی خودش جوش بخورد. نوع درمان بستگی به شدت و نوع شکستگی، سن بیمار و سطح فعالیت او دارد.¹²

درمان بدون جراحی شکستگی مچ دست

اگر قطعات استخوان سر جای خود باشند یا جابجایی خفیف باشد، معمولا می توان شکستگی را بدون جراحی درمان کرد.

• گچ یا آتل
  مچ در وضعیت مناسب ثابت می شود تا استخوان فرصت جوش خوردن پیدا کند. در کودکان، بسیاری از شکستگی های ساده فقط با گچ گیری درمان می شوند.¹³

• جااندازی بسته
  اگر قطعات کمی جابجا شده باشند، پزشک با بی حسی موضعی یا داروی آرامبخش، استخوان را با دست در محور صحیح قرار می دهد و سپس گچ می گیرد. این کار را جااندازی بسته می نامند.
• باند یا آتل کوتاه برای شکستگی باکل در کودکان
  در شکستگی های خفیف کودکان، گاهی فقط یک باند کشی یا آتل نرم کافی است.

درمان جراحی شکستگی مچ دست

در شکستگی های شدیدتر، شکستگی باز، درگیری مفصل یا جابجایی زیاد، معمولا نیاز به جراحی است.³در جراحی، پزشک قطعات استخوان را در محل صحیح قرار می دهد و از ابزارهای زیر برای ثابت کردن آن استفاده می کند:

• پین یا سیم فلزی
• پیچ های فلزی
• پلاک و پیچ روی استخوان
• در موارد خاص، فیکساتور خارجی

بخشی از این ابزارها در بدن باقی می ماند و فقط در صورت ایجاد مشکل بعدا خارج می شود.

جدول مقایسه درمان ها

اعداد جدول تقریبى هستند و برنامه دقیق درمان را فقط جراح ارتوپد بر اساس نوع شکستگی و شرایط بیمار مشخص می کند.

طول مدت جوش خوردن شکستگی مچ دست

بیشتر شکستگی های مچ دست در بزرگسالان بین ۶ تا ۱۲ هفته از نظر استخوانی جوش می خورند، اما برگشت کامل قدرت و حرکت مچ می تواند ۳ تا ۶ ماه و گاهی تا یک سال طول بکشد.¹⁴

در کودکان، به دلیل قدرت ترمیم بالای استخوان، جوش خوردن معمولا سریع تر است و بسیاری از شکستگی های ساده در ۴ تا ۶ هفته بهبود می یابند.

عواملی که باعث کند شدن جوش خوردن می شوند:

• سن بالا
• پوکی استخوان
• سیگار کشیدن
• دیابت و بیماری های مزمن
• تغذیه نامناسب یا کمبود ویتامین دی و کلسیم
• رعایت نکردن محدودیت های حرکتی و ضربه دوباره به مچ

مراقبت در خانه بعد از شکستگی مچ دست

دستورهای زیر بر اساس توصیه های منابع معتبر آموزشی برای بیماران است و باید با نظر پزشک خودتان تطبیق داده شود.¹⁵

مراقبت از گچ، آتل یا بریس

• دقیقا طبق دستور پزشک از گچ، آتل یا بریس استفاده کنید. باز کردن خودسرانه آن می تواند باعث بد جوش خوردن استخوان شود.
• گچ را خیس نکنید، مگر این که پزشک به طور واضح بگوید گچ ضد آب است.
• اگر بانداژ یا آتل قابل جابجایی است، آن را طبق برنامه پزشک سفت یا شل کنید.

کاهش درد و تورم

• در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول، هر ۱ تا ۲ ساعت یک بار برای ۱۵ دقیقه از کیسه یخ یا پک سرد روی ناحیه آسیب دیده استفاده کنید. میان یخ و گچ حتما یک حوله نازک قرار دهید.
• دست را تا حد امکان روی بالش بالا نگه دارید تا از سطح قلب بالاتر باشد؛ این کار تورم و درد را کم می کند.
• طبق دستور پزشک از مسکن های خوراکی مثل استامینوفن یا داروهای ضد التهاب غیراستروییدی استفاده کنید، مگر این که برای شما ممنوع شده باشد.

تغذیه و سبک زندگی

• از رژیم غذایی سرشار از کلسیم، ویتامین دی و پروتئین استفاده کنید؛ مثلا لبنیات، ماهی، تخم مرغ، حبوبات، مغزها و سبزی های سبز تیره.
• اگر سیگار می کشید، تا حد امکان ترک کنید؛ سیگار به طور قابل توجهی جوش خوردن استخوان را به تاخیر می اندازد.

فعالیت و فیزیوتراپی

• تا زمانی که پزشک اجازه نداده، از حمل بار سنگین، فشار آوردن روی مچ، ورزش های تماسی و کارهای سنگین خودداری کنید.
• بعد از برداشتن گچ، ممکن است پزشک شما را به فیزیوتراپی یا کار درمانی ارجاع دهد تا تمرینات ویژه ای برای بازگرداندن حرکت و قدرت مچ و انگشتان انجام دهید. انجام این تمرینات نقش مهمی در برگشت عملکرد طبیعی دست دارد.¹⁶

عوارض احتمالی شکستگی مچ دست

بیشتر شکستگی ها با درمان درست و به موقع بدون مشکل خاصی جوش می خورند، اما در برخی موارد ممکن است عوارضی رخ دهد:¹⁷

• بد جوش خوردن یا کج شدن مچ دست
• محدودیت حرکت یا خشکی مفاصل مچ و انگشتان
• آرتروز زودرس مفصل در صورت درگیری سطح مفصلی
• آسیب عصب، عروق یا تاندون ها در اثر خود شکستگی یا جراحی
• جوش نخوردن استخوان (nonunion) به ویژه در شکستگی اسکافوئید
• سندرم کمپارتمان در موارد نادر، که یک اورژانس شدید است و با درد غیرقابل تحمل، تورم و سفتی شدید همراه است

رعایت دستورات پزشک، پیگیری منظم و شروع به موقع توانبخشی، احتمال این عوارض را به شدت کاهش می دهد.

چه زمانی باید فورا به پزشک یا اورژانس  برای شکستگی مچ دست مراجعه کرد؟

بعد از شکستگی و در طول درمان، در صورت مشاهده هر کدام از موارد زیر بدون تاخیر با پزشک یا اورژانس تماس بگیرید:¹⁵

• درد شدید و رو به بدتر شدن که با مسکن های معمول کنترل نمی شود
• تورم زیاد، سفتی یا احساس فشار غیرطبیعی داخل گچ
• تغییر رنگ انگشتان به سفید، آبی یا بنفش، یا سرد شدن دست
• کاهش حس یا ناتوانی در حرکت دادن انگشتان نسبت به قبل
• بوی بد، ترشح یا رطوبت غیرعادی از داخل گچ
• شکستن، نرم شدن یا خیس شدن گچ زمانی که نباید خیس شود
• تب، لرز یا احساس ناخوشی عمومی همراه با درد شدید محل شکستگی

این نشانه ها می توانند به معنی عفونت، فشار روی عصب یا عروق، یا سفت بودن بیش از حد گچ باشند و نیاز به بررسی سریع دارند.

سوالات متداول درباره شکستگی مچ دست

۱. از کجا بفهمم مچ دستم شکسته یا فقط رگ به رگ شده است؟

رنگین شدن، تورم و درد بعد از ضربه می تواند در هر دو حالت رخ دهد، اما درد بسیار شدید، ناتوانی در استفاده از دست، بدشکلی واضح مچ یا درد نقطه ای روی استخوان بیشتر به نفع شکستگی است. تشخیص قطعی فقط با معاینه و عکس برداری ممکن است، بنابراین هر درد شدید و ماندگار بعد از زمین خوردن را جدی بگیرید.¹

۲. آیا هر شکستگی مچ دست نیاز به جراحی دارد؟

خیر. بسیاری از شکستگی های دیستال رادیـوس یا اسکافوئید اگر جابجایی کمی داشته باشند با گچ و آتل بدون جراحی درمان می شوند. جراحی معمولا برای شکستگی های باز، خرد شده، درگیری مفصل یا مواردی که جااندازی بسته پایدار نمی ماند لازم است.¹⁸

۳. طول درمان شکستگی مچ دست چقدر است؟

استخوان در بیشتر بزرگسالان در حدود ۶ تا ۱۲ هفته جوش می خورد، اما برگشت کامل قدرت و انعطاف مچ می تواند چند ماه طول بکشد. در کودکان، این زمان کوتاه تر است. سالمندان و افراد مبتلا به پوکی استخوان یا بیماری های زمینه ای ممکن است به زمان بیشتری نیاز داشته باشند.¹⁹

۴. بعد از شکستگی مچ چه زمانی می توانم سر کار برگردم؟

این موضوع بستگی به نوع شکستگی و نوع کار شما دارد. برای کارهای پشت میزی، بعضی افراد بعد از چند روز تا دو هفته با حفظ گچ و محدودیت های لازم برمی گردند. برای کارهای بدنی و سنگین، معمولا تا زمانی که پزشک اجازه نداده (اغلب چند ماه)، بازگشت کامل توصیه نمی شود.NHS Inform. Wrist Fracture. NHS Inform. https://www.nhsinform.scot/illnesses-and-conditions/muscle-bone-and-joints/arm-shoulder-and-hand-problems-and-conditions/wrist-fracture. Accessed November 29, 2025.

۵. آیا بعد از شکستگی مچ باید از نظر پوکی استخوان بررسی شوم؟

در افراد بالاتر از ۵۰ سال، به ویژه خانم ها، شکستگی مچ می تواند اولین علامت پوکی استخوان باشد. بسیاری از راهنماهای ارتوپدی توصیه می کنند بعد از این نوع شکستگی، ارزیابی پوکی استخوان انجام شود.²⁰

۶. اگر گچ خیس شد یا شکست چه کار کنم؟

اگر گچ شما ضد آب نیست و خیس شد، یا ترک خورد و شل شد، حتما در اولین فرصت به مرکز درمانی مراجعه کنید. گچ خراب نمی تواند استخوان را به خوبی ثابت نگه دارد و باعث بد جوش خوردن می شود.

جمع بندی

شکستگی مچ دست آسیب شایعی است ولی اگر سریع تشخیص داده شود، درمان مناسب انجام شود و بیمار مراقبت های لازم را رعایت کند، در بیشتر موارد می توان انتظار برگشت خوب عملکرد مچ دست را داشت.

شناخت علائم خطر، مراجعه به موقع به پزشک، توجه به تغذیه و ترک سیگار و انجام به موقع فیزیوتراپی، همه جزو عواملی هستند که می توانند مسیر بهبود را کوتاه تر و عوارض را کم تر کنند.

اگر بعد از خواندن این مطلب هنوز سوالی درباره شرایط خودتان یا یکی از اعضای خانواده دارید، بهترین کار این است که با عکس و گزارشتان به یک متخصص ارتوپد یا پزشک معالج خود مراجعه کنید.

1. Cleveland Clinic. Broken Wrist (Wrist Fracture). Cleveland Clinic Health Library. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/broken-wrist-wrist-fracture . Accessed November 29, 2025.[↩][↩]
2. Corsino CB, Reeves RA, Sieg RN. Distal Radius Fractures. [Updated 2023 Aug 8]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK536916[↩][↩]
3. American Academy of Orthopaedic Surgeons. Distal Radius Fractures (Broken Wrist). OrthoInfo. https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/distal-radius-fractures-broken-wrist . Accessed November 29, 2025.[↩][↩]
4. Patient.info. Scaphoid wrist fracture. Patient.info. https://patient.info/bones-joints-muscles/scaphoid-wrist-fracture . Accessed November 29, 2025.[↩]
5. Corsino CB, Reeves RA, Sieg RN. Distal Radius Fractures. [Updated 2023 Aug 8]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK536916[↩]
6. UpToDate. Distal Forearm Fractures in Children: Initial Management. UpToDate. https://www.uptodate.com/contents/distal-forearm-fractures-in-children-initial-management . Accessed November 29, 2025[↩]
7. Cleveland Clinic. Broken Wrist (Wrist Fracture). Cleveland Clinic Health Library. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/broken-wrist-wrist-fracture . Accessed November 29, 202[↩]
8. Cleveland Clinic. “Broken Wrist (Wrist Fracture).” Cleveland Clinic Health Library, my.clevelandclinic.org, https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/broken-wrist-wrist-fracture . Accessed November 29, 2025[↩]
9. Corsino CB, Reeves RA, Sieg RN. Distal Radius Fractures. [Updated 2023 Aug 8]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK536916/[↩]
10. UpToDate. Distal Radius Fractures in Adults. UpToDate. https://www.uptodate.com/contents/distal-radius-fractures-in-adults . Accessed November 29, 2025.[↩]
11. Patient.info. Scaphoid wrist fracture. Patient.info. https://patient.info/bones-joints-muscles/scaphoid-wrist-fracture . Accessed November 29, 2025[↩]
12. UpToDate. Distal Radius Fractures in Adults. UpToDate. https://www.uptodate.com/contents/distal-radius-fractures-in-adults . Accessed November 29, 2025[↩]
13. UpToDate. Distal Forearm Fractures in Children: Initial Management. UpToDate. https://www.uptodate.com/contents/distal-forearm-fractures-in-children-initial-management . Accessed November 29, 2025.[↩]
14. NHS Inform. Wrist Fracture. NHS Inform. https://www.nhsinform.scot/illnesses-and-conditions/muscle-bone-and-joints/arm-shoulder-and-hand-problems-and-conditions/wrist-fracture . Accessed November 29, 2025.[↩]
15. UpToDate. General Principles of Acute Fracture Management. UpToDate. https://sso.uptodate.com/contents/general-principles-of-acute-fracture-management . Accessed November 29, 2025.[↩][↩]
16. Imperial College Healthcare NHS Trust. Fractured Wrist. Patient information leaflet. https://www.imperial.nhs.uk/~/media/website/patient-information-leaflets/orthopaedics/hand-therapy/fractured-wrist.pdf . Accessed November 29, 2025[↩]
17. American Academy of Orthopaedic Surgeons. Distal Radius Fractures (Broken Wrist). OrthoInfo. https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/distal-radius-fractures-broken-wrist/ . Accessed November 29, 2025.[↩]
18. American Academy of Orthopaedic Surgeons. Distal Radius Fractures (Broken Wrist). OrthoInfo. https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/distal-radius-fractures-broken-wrist/ Accessed November 29, 2025[↩]
19. NHS Inform. Wrist Fracture. NHS Inform. https://www.nhsinform.scot/illnesses-and-conditions/muscle-bone-and-joints/arm-shoulder-and-hand-problems-and-conditions/wrist-fracture . Accessed November 29, 2025[↩]
20. American Academy of Orthopaedic Surgeons. Distal Radius Fractures (Broken Wrist). OrthoInfo. https://orthoinfo.aaos.org/en/diseases–conditions/distal-radius-fractures-broken-wrist/ Accessed November 29, 2025.[↩]