9.ایستگاه معاینات فیزیکی : بررسی وضعیت سلامت پرستاری

 مشاهده را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد: مشاهده کل بدن و در معاینه هر یک از دستگاه‌های بدن،

• مشاهده از لحظه اولیه‌ای که فرد را می‌بینیم، آغاز می‌شود. لذا از وجود نور مناسب اطمینان حاصل کنید و قسمت‌های مختلف بدن را با رعایت اخلاق حرفه‌ای و اعتقادی در دید قرار دهید. 
• از وضعیت مناسب برای معاینه بیمار استفاده کنید و تمامی قسمت‌های مورد نظر را از نظر اندازه، شکل، رنگ، تقارن، وضعیت و موارد غیرطبیعی مشاهده کنید، مانند بیماری‌های پوست و بیماری‌های مفاصل و استخوان.
• در صورت امکان، نقاطی که مشکل دارند را با نقطه مقابل مقایسه کنید، به عنوان مثال، مقایسه دو زانو با استفاده از نور اضافی مانند چراغ قوه برای مشاهده برخی از نقاط بدن.

در مشاهده جهت بررسی وضعیت سلامت مددجو  عجله نکنید به طور کامل به جزییات توجه کنید مثلا:

•  آرام است یا بی قرار؟
• درد می کشد؟ چهرهاش حاکی از این موضوع است؟ 
• تنفس چگونه است؟ بسختی نفس میکشد؟
• رنگ پوستش چطور؟ ،کبود، زرد، نارنجی، عادی؟ 
• لاغر است یا چاق؟
• موارد زیادی است که آنها را میتوان در گروه مشاهده گنجاند حتی بوها را نیز شاید بتوان در این دسته گذاشت: بوی سیگار بوی ،الکل بوی بد دهان ناشی از تجمع سموم در کبد بوی برخی از عفونتها . . بعد از مشاهده قسمتهای مختلف بدن نیاز به معاینه بیشتر .است غالبا روش لمس همراه یا بعد از مشاهده استفاده می شود.

لمس، فرایندی است که از حس لامسه خود برای تشخیص علامت‌ها برای بررسی وضعیت سلامت بیمار  کمک می‌گیریم. بررسی بیشتر قسمت‌های بدن از طریق لمس انجام می‌گیرد و از دستها استفاده می‌شود.

• قسمت‌های مختلف بدن جهت بررسی حساسیت و علایم جسمی خاص لمس می‌شوند. لمس قابل استفاده برای تمام قسمت‌های بدن است. برای مثال، پوست از نظر درجه حرارت، رطوبت، ضخامت، قابلیت ارتجاع، حساسیت، نرمی و زبری لمس می‌شود.
• اعضای داخلی بدن مانند کبد نیز از نظر اندازه، شکل، حساسیت و نداشتن توده لمس می‌شوند.
• از قسمت‌های مختلف دست برای تشخیص استفاده می‌شود.

• استفاده از بدن می‌تواند در مواردی مانند ضخامت، وضعیت توده‌ها و درجه حرارت مورد استفاده قرار گیرد.

• گیرنده خدمت باید در وضعیت راحتی باشد، زیرا سفت شدن عضلات ممکن است مانع از بررسی موثر شود. از وی بخواهید آهسته و عمیق نفس بکشد تا عضلات شل شوند و بازوها را در طرفین بدن قرار دهد تا از سفتی عضلات هنگام معاینه جلوگیری شود.

• نقاط حساس و دردناک در آخر لمس شوند و از او بخواهید نقاط حساس را نشان دهد. شما باید به علایم غیرکلامی ناشی از ناراحتی توجه کنید.

• برای لمس با دستان، گرم ناخن‌های کوتاه و با روش آرام مطلوب است و باید آهسته و آرام لمس کنید. لمس سطحی برای نقاطی مانند شکم جهت تعیین مناطق دردناک استفاده می‌شود. دست بر روی ناحیه‌ای که باید لمس شود قرار گیرد و فشاری وارد شود که دست حدود یک سانتیمتر فرو رود.

•  فشار به مدت طولانی و محکم ممکن است کاهش حساسیت دست‌ها را به همراه داشته باشد.

پس از لمس سطحی، لمس عمقی انجام می‌شود. لمس عمقی برای تشخیص اعضای داخلی شکم مورد استفاده قرار می‌گیرد:

• در منطقه معاینه، فشاری وارد شود که دست حدود دو تا چهار سانتیمتر فرو رود .
• لمس عمقی ممکن است با یک یا هر دو دست انجام شود.
• بررسی درجه حرارت پوست بهتر است توسط پشت دست‌ها با انگشتان انجام شود، زیرا پوست دست در این نواحی نازک است و کف دست‌ها به ارتعاشات حساس‌تر هستند. 

دق کردن یا ضرب، فرآیندی است که با ضربه زدن با نوک انگشتان به یک سطح، در مورد ساختارهای زیرین آن جهت بررسی وضعیت سلامت مددجو اطلاعات کسب می‌کنیم .

• لمس و دق در ارزیابی ساختارهایی که نمی‌بینیم، به ما کمک می‌کنند. نوع صدای ایجاد شده بعد از انجام دق، نشانه‌ای از حدود اندازه و ضخامت ساختمانهای زیرین است.
• ارتعاشات ناشی از دق از میان بافتها عبور کرده و خصوصیات صدای برگشتی بستگی به وضعیت بافت زیرین دارد.
• پرستار با شناخت صداهای ناشی از بافتهای مختلف می‌تواند حدود عضو وجود توده یا وضعیت ارگانها و اندازه آنها را مشخص کند.
• صدای غیرطبیعی ممکن است ناشی از وجود توده یا مایع و هوا در حفرات یا ارگانهای بدن باشد.

تکرار دق در نواحی مقابل و نواحی دیگر باید با همان قدرت و شدت باشد تا بتوان عمل مقایسه نواحی را انجام داد و صحت یافته‌ها را تایید یا رد کرد. به عنوان مثال، در لمس، شکم توده‌ای به دستمان خورده است:

• جنس آن چیست؟
• آیا یک کیست پر از مایع است؟
• یک توده جامد است؟
• یا حجمی از گاز است؟

 دق با مهارت بالا  در پاسخ به این سوالات به ما کمک می‌کند. دق معمولاً برای ساختارهای داخل قفسه سینه و شکم استفاده می‌شود. شاید بد نباشد که چند ضربه به قفسه سینه و شکم خود بزنید و به تفاوت صداها توجه کنید. آرام به روی سطح ضربه بزنید.

سمع یا شنود، فرآیندی است که در آن به شنیدن و تحلیل صداهای موجود در بدن می‌پردازیم. سمع به معنای گوش دادن به صداهای تولید شده توسط ارگان‌های بدن است تا بتوانیمبرای بررسی وضعیت سلامت بیمار،موارد طبیعی را از موارد غیرطبیعی تشخیص دهیم.

• برخی از صداها قابل شنیدن هستند بدون استفاده از وسایل کمک شنوایی، اگرچه بسیاری از صداها توسط وسایل کمک شنوایی شنیده می‌شوند.
• در ابتدا باید صداهای طبیعی تولید شده توسط قلب، عروق، ریه و معده را شناسایی کنیم و سپس بتوانیم صداهای غیرطبیعی را از صداهای طبیعی تشخیص دهیم. برای داشتن سمع صحیح، باید به خوبی گوش کنیم، از یک گوشی خوب استفاده کنیم و بدانیم چگونه از آن استفاده کنیم.

می‌توانید با بوییدن و استفاده از حس بویایی، موارد غیرطبیعی را تشخیص دهید که به طریق دیگر قابل تشخیص نیستند. این قابلیت بویایی و سایر حواس مانند بینایی، شنوایی و لامسه، به معاینه‌کننده امکان تشخیص موارد غیرطبیعی و خطرناک را جهت بررسی وضعیت سلامت بیمار می‌دهد.